Druženje sa mladima iz Srpca

U Srpcu smo bili 19. aprila, gdje smo posjetili omladinsku nevladinu organizaciju „Milenijum“. Organizaciju su osnovali mladi ljudi koji su željeli bolje uslove života u Srpcu. Organizacija „Milenijum“ ima za cilj povezivanje i jačanje organizacione strukture omladinskih organizacija na lokalnom i regionalnom nivou, te angažovanje mladih u kreiranju politike razvoja lokalne zajednice.

Iz Banjaluke do Srpca dnevno voze dva ili tri autobusa. U šali kažu da iz Srpca možete lako da odete, ali teško da se u Srbac vratite.

Na putu do Srpca vidjeli smo mala poljoprivredna imanja, napuštene kuće na kojima stoji tabla „Na prodaju“ i one čiji su vlasnici u inostranstvu, ali i izgradnju dionica autoputa za Doboj. Od prijatelja koji nas je vozio saznajemo da je lokalno stanovništvo po niskim cijenama prodalo zemljište „biznismenima“ koji su znali da će se graditi autoput, te su zemljišta kasnije prodali po znatno većim cijenama.

Život u Srpcu se „vrti“ oko jedne ulice. Tu se nalazi Robna kuća, Dom kulture, Opština, Vatrogasni dom, osnovna i srednja škola. NVO „Milenijum“ je smještena u zgradi  Vatrogasnog doma, a pored njih se nalaze prostorije nekoliko političkih stranaka, uprava fudbalskog kluba i Ravnogorski pokret Srbac.

Ovu posjetu smo organizovali radi upoznavanja i povezivanja sa mladima iz ovoga mjesta. Prikazali smo dokumentarni film „Maska koju živiš“, koji pokazuje kako društvo oblikuje dječake da postanu “pravi muškarci” prema utvrđenim rodnim ulogama i kakve emotivne posljedice takve vaspitne norme ostavljaju na njih. Kroz intervjue sa muškarcima koji govore o svojim ličnim iskustvima, istražuje se slika maskuliniteta koja je ukorijenjena u društvo i koja se može ogledati različito kroz kulturne kontekste. Film se takođe bavi emotivnim posljedicama koje takvo vaspitanje ostavlja na dječake i nasilje kojem su izloženi ako se ne uklapaju u postojeće okvire. Poslije projekcije, sa mladima iz Srpca smo započeli razgovor o primjerima vršnjačkog nasilja ili diskriminacije u njihovim školama, sličnog onome prikazanog u filmu. Kažu da je Srbac mala sredina i da nema vršnjačkog nasilja jer se „tačno zna kakav je ko“. Međutim, postoji podjela koju prave profesori. Ta „klasna“ podjela učenika je na gimnazijalce, kao one iznad ostalih i ostale, koji su „klasa“ ispod gimnazije. Bez obzira na tu podjelu, oni se druže zajedno. Među njima ima i onih koji smatraju da je takva podjela opravdana, jer na taj način profesori žele da ih motivišu da uče i budu bolji učenici.

Većina njih do sada se nije susrela sa pojmom aktivizam i nije imala priliku da aktivistički djeluje. Neki od njih su za aktivizam čuli samo preko online kursa koji su pohađali. Ono u šta je većina je uključena i u čijoj organizaciji učestvuju je volonterski ekološki kamp koji se u blizini Srpca održava već 10 godina. Na kampu učestvuju mladi iz cijele BiH, ali bilo je učesnika i učesnica iz Italije, Francuske, Rusije i Engleske. Međutim zbogbog nedostatka finansijskih sredstava održavanje kampa se dovodi u pitanje. Sredstva koja obezbjeđuje Opština ili Ministarstvo znaju da kasne i po pola godine. Jedino u godini izbora novčana sredstva budu veća i redovno isplaćena. Ovaj kamp podržava i Lokalni volonterski servis Republike Srpske.

Problem zaposlenja poslije srednje škole ili fakulteta je jedan od najvećih problema mladih u Srpcu. Nemaju podsticaj da upišu i studiraju nešto, nisu upoznati sa tim šta im se nudi i to im djeluje zbunjujuće. Žale se i na nedostatak sadržaja za mlade u njihovoj opštini.

Sanela Vidović, jedna od osnivačica organizacije Milenijum i profesorica u srbačkoj srednjoj školi, kaže da je prije nekoliko godina bilo lakše motivisati mlade da budu aktivniji u zajednici. Danas je situacija drugačija jer skoro niko od njih ne razmišlja da ostane u Srpcu. Svi razmišljaju o tome kako i gdje da odu. U Srbac se vraćaju penzioneri iz inostranstva, mladi dolaze samo vikendom i praznicima. Nekada poznat po srbačkoj industriji (vešu i pilićima), Srbac danas izgleda kao mjesto bez perspektive za mlade.

Zajedno smo se složili da aktivizam treba da bude usvajanje i proširenje novog znanja koje nam pruža šansu da budemo bolji, te da prepoznamo da su problemi drugih i naši problemi i da počnemo da radimo na njihovom rješavanju.